Επταπύργιο: Η αναγέννηση μιας ιστορικής γειτονιάς

Πώς η Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης ξαναζωντάνεψε χάρη σε πρωτοβουλίες των κατοίκων της

Μια επίσκεψη στο σπίτι της Δήμητρας Γρηγοριάδου, η οποία με πρωτοβουλίες όπως ο Αγώνας Δρόμου Μνημείων και το Διεθνές Φεστιβάλ Μνημείων συνέβαλε καθοριστικά στην αναβάθμιση και ανάδειξη του Επταπυργίου, της Ακρόπολης της Θεσσαλονίκης.

Η Δήμητρα Γρηγοριάδου ζει σχεδόν μισό αιώνα στην περιοχή της Ακρόπολης. Στο Επταπύργιο, όπως το γνωρίζουν οι περισσότεροι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης. Η κυρία Δήμητρα μάς υποδέχθηκε στο σπίτι της, σε έναν στενό πεζόδρομο, που μοιάζει βγαλμένος από άλλη εποχή, με θέα την πόλη. Μοιράστηκε μαζί μας τις αναμνήσεις της και όσα οραματίζεται για τη γειτονιά και τα μνημεία της.

«Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου τα πέρασα στη Γερμανία. Επειδή ήθελα να πάω γυμνάσιο στην Ελλάδα, σε ηλικία 12 ετών ήρθα στη χώρα και από τότε κατοικώ στην περιοχή της Ακρόπολης». Η μετάβαση δεν ήταν εύκολη: «Απο τη χλιδή της Γερμανίας ήρθα εδώ σε περίοδο μεγάλης φτώχειας».

Επταπύργιο: Η αύρα μιας περιοχής με λαμπρή ιστορία

Όταν μιλά για το Επταπύργιο, μια λάμψη διαπερνά τα μάτια της.

«Η περιοχή έχει τη δική της αύρα. Μια αύρα πολιτισμού. Αυτή την αύρα ανακάλυψαν τα τελευταία χρόνια οι τουρίστες. Μόλις το 2008 άρχισαν να φωτίζονται τα τείχη της Ακρόπολης. Όταν πρωτοήρθα, δεν μπορούσες να την χαρακτηρίσεις όμορφη. Ήταν τραγικά τα σπίτια τότε. Πολύ μικρά, μύριζαν μούχλα, ήταν μέσα στην υγρασία. Δεν χωρίζονταν καν με τοίχους, αλλά με κουρτίνες. Επί Τουρκοκρατίας ζούσαν εδώ οι φτωχοί Οθωμανοί. Με την ανταλλαγή πληθυσμών ήρθαν στην περιοχή και εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες».

Το καφέ, οι αγώνες δρόμου και το Φεστιβάλ Μνημείων

Τα χρόνια πέρασαν και τόσο η περιοχή της Ακρόπολης όσο και η ζωή της Δήμητρας Γρηγοριάδου άρχισαν να αλλάζουν. Αποφάσισε να ανοίξει ένα καφέ διπλα στο Γεντί Κουλέ, κατάστημα που σήμερα θεωρείται σήμα-κατατεθέν της περιοχής.

«Το 1993 είδα ένα μαγαζάκι δίπλα στο Γεντί Κουλέ. Το κοίταξα, με κοίταξε, και σκέφτηκα να το πάρω και να το κάνω καφετέρια. Με δανεικά και πολύ προσωπική εργασία, δημιούργησα το Καφέ Αίθριο».

Η περιοχή άρχισε να αλλάζει μετά το 1990, όταν αγοράστηκαν οικόπεδα, χτίστηκαν σπίτια. Η κυρία Δήμητρα περίμενε να έρθουν και τουρίστες, αλλά εκείνοι παρέμεναν άφαντοι. Το Γεντί Κουλέ και άλλα μνημεία, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πόλο έλξης, παρέμεναν κλειστά.

Τότε αποφάσισε να αναλάβει η ίδια δράση.

«Σκέφτηκα να κάνουμε έναν αγώνα δρόμου γύρω από τα μνημεία, για να τα αναδείξουμε. Διοργανώσαμε το πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Μνημείων και καταφέραμε να ανοίξουμε τα μνημεία για εκθέσεις και εκδηλώσεις. Απο μένα και δύο ακόμα ανθρώπους ξεκίνησε όλο αυτό το 2014. Στη συνέχεια ήρθε και το Φεστιβάλ Επταπυργίου, και η περιοχή άρχισε να αναδεικνύει τον πολιτισμό της».

Ο 8ος Αγώνας Δρόμου Μνημείων Θεσσαλονίκης έγινε τον Μάιο του 2024, με εκκίνηση και τερματισμό το Επταπύργιο. Η διαδρομή των 5,6 χλμ. περνάει από οκτώ μνημεία της Άνω Πόλης και της Ακρόπολης. Την πρωτοβουλία της διοργάνωσης είχε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ίαμος.

Οι πρωτοβουλίες αυτές επιβραβεύτηκαν. Η περιοχή και η ιστορία της αναδείχθηκαν, και οι επισκέπτες άρχισαν να συρρέουν. Όπως αναφέρει η κυρία Δήμητρα, ακόμα και μετά την κορύφωση της θερινής περιόδου, υπάρχουν Σαββατοκύριακα που η περιοχή υποδέχεται μέχρι και 5.000 επισκέπτες, οι οποίοι έρχονται για να δουν το Γεντί Κουλέ, τον Πύργο Τριγωνίου και τα άλλα σπουδαία μνημεία της Ακρόπολης.

Βρετανός ήρθε στην Ακρόπολη για να δει πού είχε φυλακιστεί

Αξέχαστη έχει μείνει στη Δήμητρα Γρηγοριάδου η γνωριμία της με έναν Βρετανό, ο οποίος ήρθε στη Θεσσαλονίκη για να ξαναδεί τις φυλακές στις οποίες είχε κρατηθεί.

«Εμφανίστηκε πρόσφατα στο μαγαζί και πιάσαμε κουβέντα. Τον ρώτησα γιατί είχε έρθει στην περιοχη, και η απάντησή του με σόκαρε. Μου είπε πως ήθελε να δει το κελί στο Γεντί Κουλέ, όπου είχε μείνει φυλακισμένος επί 3,5 μήνες το 1988. Παρακολουθούσε τα αεροπλάνα, τον συνέλαβαν και τον κατηγόρησαν για κατασκοπεία».

Έναν χρόνο μετά, το Γεντί Κουλέ σταμάτησε να λειτουργεί ως φυλακή, η οποία μεταφέρθηκε στα Διαβατά, και αποδόθηκε ως μνημείο στην αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού.

Ο Πύργος Τριγωνίου, στη βόρεια άκρη του ανατολικού τείχους της πόλης, χτίστηκε τον 15ο αιώνα. Προσφέρει απαράμιλλη θέα της πόλης, μέχρι τον Όλυμπο.

«Απο την περιοχή της Ακρόπολης δεν θα έφευγα ποτέ», λέει η Δήμητρα Γρηγοριάδου με συγκίνηση.

«Είμαστε μέσα στη φύση. Βλέπουμε χελώνες, σκαντζόχοιρους, ακούμε τα πουλιά που κελαηδούν. Δεν θα το άλλαζα αυτό με τίποτα. Όσο κι αν κάποιοι κάτοικοι αδιαφορούν, και σκέφτονται μόνο το σπίτι και τον εαυτό τους, εγώ θα είμαι εδώ. Θα είμαι εδώ για να κρατήσω ζωντανό το όραμά μου».