«Ξεκινώ τη μέρα μου γνωρίζοντας ότι θα ρισκάρω τη ζωή μου»
Η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη βελτιώνεται αλλά οι προκλήσεις για τα άτομα με αναπηρία παραμένουν
- Ευγενία Χατζηγεωργίου
- Αλέξανδρος Αβραμίδης
- 17/3/2025
«Η ζωή μου χωρίζεται σε δύο περιόδους, πριν και μετά το ατύχημα». Με τη φράση αυτή περιγράφει ο Δημήτρης Αντωνίου πώς η ζωή του άλλαξε δραματικά το 2006, όταν, σε ηλικία 16 ετών, παρασύρθηκε από αυτοκίνητο έξω από το σχολείο του στην Καλαμαριά.
Ξύπνησε στο νοσοκομείο δυόμισι μήνες αργότερα με μόνιμη τετραπληγία. Από τότε προσπαθεί να ζήσει στη Θεσσαλονίκη στο αναπηρικό αμαξίδιο.
«Μετά το ατύχημα και το πρώτο διάστημα, όταν κυριαρχούσαν η στεναχώρια, ο θυμός και η απογοήτευση, άρχισα να προσπαθώ να προχωρήσω στη ζωή μου. Να σπουδάσω, να εργαστώ, να κυκλοφορώ, να ψυχαγωγηθώ, αλλά και να γίνω μέρος μιας προσπάθειας αλλαγής που δεν την έβλεπα, και έπρεπε να την προκαλέσω».
Συναντήσαμε τον Δημήτρη Αντωνίου ένα ηλιόλουστο πρωινό του Φεβρουαρίου και κυκλοφορήσαμε μαζί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Μιλήσαμε για την προσβασιμότητα στην πόλη, για τα εμπόδια – φυσικά και μη – που συναντούν καθημερινά τα άτομα με αναπηρίες, και για τις μικρές καθημερινές μάχες που δίνουν για τα αυτονόητα.
Στη μικρή διαδρομή που τον συνοδεύσαμε, εντοπίσαμε όλα όσα καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη τη μετακίνηση των ατόμων με κινητικές αναπηρίες: ράμπες με σκαλοπάτια, πεζοδρόμια κακοσυντηρημένα ή χωρίς καθόλου ράμπες, παράνομα παρκαρισμένα οχήματα, τραπεζοκαθίσματα που καταλαμβάνουν τα πεζοδρόμια.
Οι «επιλογές» μας ήταν είτε να ψάξουμε ασφαλείς εναλλακτικές διαδρομές σε μεγάλη απόσταση από το σημείο όπου βρισκόμασταν είτε να κυκλοφορήσουμε στον δρόμο έχοντας δίπλα μας κινούμενα αυτοκίνητα και μηχανάκια. Οι συνθήκες που εμείς καταγράψαμε στις λίγες ώρες που περάσαμε με τον Δημήτρη ειναι η καθημερινότητα που βιώνουν κάθε στιγμή οι χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων στην πόλη.
«Χρειάστηκε χρόνος για να αποδεχθώ τη νέα κατάσταση και να ενεργοποιηθώ. Για πολλά χρόνια περίμενα από την Πολιτεία να ανταποκριθεί, περνούσαν όμως τα χρόνια και δεν άλλαζε κάτι. Απορούσα γιατί. Αφού τώρα γνωρίζουν, τους τα λέω, γιατί δεν τα διορθώνουν; Είναι οικονομικό το θέμα; Είναι κάτι άλλο που δεν το κατανοώ;»
Στο μυαλό του Δημήτρη φάνταζε για παράδειγμα κάτι απλό το να φτιάξεις μια ράμπα. Του πήρε καιρό να καταλάβει ότι δεν υπάρχουν τελικά απλά και πολύπλοκα ζητήματα, αλλά η πρωτοβουλία και η έλλειψή της.
«Κατάλαβα ότι η αναπηρία και τα δικαιώματα των αναπήρων δεν ήταν προτεραιότητα. Και ακόμα δεν είναι».
Μιλώντας για τα μεγαλύτερα εμπόδια με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος σε επίπεδο καθημερινότητας, αναφέρεται καταρχάς στα πεζοδρόμια. Πολλά είναι κατειλημμένα από παρκαρισμένα οχήματα, κακοσυντηρημένα και χωρίς σωστά σχεδιασμένες ράμπες. Ο Δημήτρης αναγκάζεται να κυκλοφορεί με όλους τους κινδύνους που συνεπάγονται αυτές οι κακοδαιμονίες: «Ξεκινώ τη μέρα μου γνωρίζοντας ότι θα ρισκάρω τη ζωή μου».
Εξίσου προβληματική είναι η κατάσταση με τα καταστήματα. Παρότι οι προδιαγραφές λειτουργίας τους ορίζονται σαφώς από τον νόμο, σπανίως τηρούνται. Τα περισσότερα δεν είναι προσβάσιμα.
«Πηγαίνω να ψωνίσω μόνο εκεί που μπορώ να πάω. Έχω εντοπίσει συγκεκριμένο φούρνο, μανάβικο, κρεοπωλείο, σουπερμάρκετ, φαρμακείο που έχω πρόσβαση. Αν βρεθώ αλλού, πηγαίνω στην τύχη και ψάχνω».
Αναγνωρίζει πάντως ότι η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη έχει βελτιωθεί σε σχέση με το παρελθόν και είναι καλύτερη σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας, οι οποίες είναι απολύτως αφιλόξενες.
Η δημοτική αρχή δείχνει διάθεση να επιλυθούν ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες με δράσεις και πρωτοβουλίες κοινωνικής ευαισθητοποίησης. Εδώ και κάποιους μήνες, για παράδειγμα, λειτουργεί στον χώρο των γραφείων της Ε’ Δημοτικής Κοινότητας γραφείο για θέματα ΑμεΑ.
Τα φυσικά εμπόδια οδηγούν και σε άνισες ευκαιρίες σε τομείς όπως οι σπουδές, η κοινωνική ζωή και η εργασία. Ο ίδιος κατάφερε να σπουδάσει χάρη στη στήριξη της οικογένειάς του.
«Αν δεν μπορούσε η μητέρα μου να μου αγοράσει αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις μου και να με συνοδεύει ατελείωτες ώρες στο πανεπιστήμιο, δεν θα είχα σπουδάσει. Αν δεν είχα σπουδάσει, δεν θα εργαζόμουν. Αν δεν εργαζόμουν, δεν θα είχα εισόδημα να βγω για έναν καφέ ή να πάω μία εκδρομή» σημειώνει, προσθέτοντας ότι άλλα άτομα με αναπηρίες μένουν αποκλεισμένα από την ίδια τη ζωή, «φυλακίζονται» μέσα στο σπίτι, όχι γιατί είναι απαισιόδοξα, αλλά γιατί δεν έχουν τη στήριξη της Πολιτείας.
Η ενασχόλησή του με τη συγγραφή βιβλίων και θεατρικών έργων οδηγεί την κουβέντα μας στις τέχνες και στις ζωογόνες ιδιότητές τους.
«Στα παιδικά μου χρόνια δεν είχα επαφή με τις τέχνες. Τώρα ξέρω. Ο ρομαντισμός που βλέπω τα πράγματα είναι μία μορφή τέχνης, αλλά και ο τρόπος να μετατρέπεις τον πόνο και την οδύνη σε κάτι όμορφο. Η λογική λέει “έχεις χίλιες λόγους να γκρινιάζεις, να είσαι δυστυχισμένος και να κάθεσαι στο σπίτι σου”. Ο ρομαντισμός αντίθετα λέει, “βγες έξω και αγάπησε τον αέρα, αν είναι αυτό το μόνο που σου έχει απομείνει”. Αυτό είναι που με έβγαλε από το σπίτι και με έκανε να νιώθω ευτυχισμένος. Έχω χίλια προβλήματα υγείας, αλλά είμαι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος».
Και το χιούμορ πώς «αγκαλιάζεται» με την αναπηρία; «Είναι επίσης ένας τρόπος τέχνης» υπογραμμίζει. Εδώ και χρόνια επιχειρεί να μετατρέπει «τα τραγικά που ζούμε εκεί έξω σε έναν λόγο για να πάμε στο θέατρο, να γελάσουμε, να περάσουμε καλά και την ίδια ώρα να προβληματιστούμε».
Ωστόσο υπάρχουν, σύμφωνα με τον ίδιο, κόκκινες γραμμές «όταν μιλάμε για σοβαρούς κινδύνους, για παραμέληση και αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή και το δικαίωμα στη μετακίνηση και την αξιοπρέπεια».
Κλείνουμε την κουβέντα μας με την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση των παιδιών σε ζητήματα κυκλοφοριακής αγωγής και μάς μεταφέρει την εμπειρία του από τις καθημερινές του επισκέψεις σε σχολεία.
«Το μυαλό του παιδιού είναι μαγικό. Άμα καταλάβει κάτι από μικρή ηλικία, μετά γίνεται τρόπος ζωής. Πρέπει να προλάβουμε να σώσουμε το παιδί για να σώσουμε και το μέλλον μας».
Διαβάστε επίσης
- Βασίλης Κυριακούλης
- Αναστασία Misbach
- Κώστας Δ. Μπλιάτκας
- Αντρέας Σφυρίδης
