Συγκατοικώντας στη Θεσσαλονίκη κοντά στα 30

Τρεις παιδικοί φίλοι αντιμετωπίζουν μαζί τη στεγαστική κρίση που πλήττει τους νέους

O Σταμάτης, ο Νικόλας και ο Βαγγέλης είναι 29 ετών. Ξεκίνησαν να συγκατοικούν μαζί τον Απρίλιο του 2023, όταν ο παππούς του Βαγγέλη έφυγε από τη ζωή και το σπίτι στην οδό Αγίου Δημητρίου έμεινε άδειο.

Ο Σταμάτης, μάστορας στο επάγγελμα, ανέλαβε την ανακαίνιση των χώρων. Οι τρεις παιδικοί φίλοι βγαίνουν μαζί, πηγαίνουν στο γυμναστήριο μαζί, αλλά το σούπερ μάρκετ το επισκέπτονται ξεχωριστά.

Η περίπτωσή τους αναδεικνύει την ανάγκη για προσιτή στέγη, αλλά και το πώς η συλλογικότητα μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, που πλήττει ιδιαίτερα τη γενιά Z και τους millennials.

Ο Βαγγέλης, ο ιδιοκτήτης του σπιτιού, εργάζεται ως μηχανολόγος, ενώ τα Σαββατοκύριακα παραδίδει μαθήματα σκι. Ο Νικόλας εργάζεται από το σπίτι σε εταιρεία εξυπηρέτησης πελατών. Επέστρεψε από την Ισπανία, όπου εργάστηκε για ένα διάστημα, έμεινε για λίγο με τη μητέρα του κι έπειτα μετακόμισε με τους φίλους του.

«Δίνουμε ένα συμβολικό ενοίκιο στον Βαγγέλη. Περισσότερο μας ανησυχεί το σούπερ μάρκετ. Πήγα σήμερα και σκεφτόμουν μπροστά στο ράφι, αν θα αγοράσω πέστο για τα μακαρόνια, επειδή ήταν στα 5 ευρώ. Για εμένα είναι σωτήριο ότι, ακόμα κι αν μείνω σπίτι, μπορώ να περάσω χρόνο με τους φίλους μου» λέει ο Νικόλας.

Η επιλογή της συγκατοίκησης δεν έχει αποκλειστικά οικονομική διάσταση, εξηγεί ο Νικόλας: «Σε όποια οικονομική κατάσταση κι αν ήμουν, το προτιμώ που μένουμε μαζί». Ο καθένας από τους τρεις έχει αναλάβει διαφορετικά καθήκοντα: ο Σταμάτης τη γενική καθαριότητα, ο Νικόλας το καθάρισμα του μπάνιου, ενώ ο Βαγγέλης, ίσως επειδή το σπίτι είναι δικό του, καθαρίζει ξανά κάθε σπιθαμή.

Σε ένα χαρτάκι σημειώνουν πόσες φορές έκανε ο καθένας τη λάντζα, με τον Σταμάτη να προηγείται.

Ο Βαγγέλης δεν είχε οικονομικούς λόγους όπως οι δύο φίλοι του, όμως η συγκατοίκηση τον βοηθά να ξεπερνά τις δύσκολες μέρες. «Ξέρω ότι θα γυρίσω σπίτι από τη δουλειά και θα είναι οι δυο τους εδώ, και αυτό με καλύπτει, δεν χρειάζεται να βγω. Αν γυρίσω σπίτι και η πόρτα είναι κλειδωμένη, ξενερώνω. Μπορεί μετά να τους κράξω, αλλά χαίρομαι που είναι εδώ».

Ούτε για τον Σταμάτη το οικονομικό παίζει τον πρώτο ρόλο: «Είναι μια διευκόλυνση, αλλά θα μπορούσαμε, με τα χίλια ζόρια βέβαια, να έχουμε ο καθένας το δικό του σπίτι. Το σημαντικότερο είναι το μοίρασμα της καθημερινότητας με την παρέα».

Στεγαστική κρίση και αλλαγή αξιών

Η ιστορία των τριών φίλων είναι ενδεικτική της πραγματικότητας που αντιμετωπίζουν πολλοί νέοι στη Θεσσαλονίκη, όπου η εύρεση οικονομικά προσιτής στέγης είναι εξαιρετικά δύσκολη (τα ενοίκια έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 50% σε σχέση με το 2019 στο κέντρο της πόλης).

Παράλληλα, τα παραδοσιακά ορόσημα της ενήλικης ζωής (σπουδές, εργασία, σπίτι, οικογένεια), όπως και οι προτεραιότητες και αξίες των νέων, έχουν ανατραπεί είτε από επιλογή είτε από ανάγκη. Ενδεικτικά της ανατροπής είναι τα αποτελέσματα πρόσφατης κοινωνικής έρευνας της Πολιτιστικής Εταιρείας σε δείγμα 800 ατόμων ηλικίας 18 έως 29 ετών. Το 81% των ερωτηθέντων απάντησε ότι προτιμά δουλειά με ευέλικτα μοντέλα εργασίας, το 70% ότι δεν θα φοβόταν να παραιτηθεί από μια δουλειά αν δεν τους καλύπτει και το 69% πως ο καλός μισθός είναι το σημαντικότερο κριτήριο επιλογής και παραμονής σε μια δουλειά.

Οι Έλληνες μεταξύ 30 και 45 ετών είναι το κομμάτι του πληθυσμού που πλήττεται βαρύτερα από τη στεγαστική κρίση. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία (2024), στην Ελλάδα δαπανούμε κατά μέσο όρο το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματός μας για κατοικία, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα αστικά κέντρα το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο, ενώ εκτοξεύεται στις νεότερες ηλικιακές ομάδες.

«Η πραγματικότητα είναι ασφυκτική, διότι έχουν αυξηθεί πάρα πολύ οι τιμές και καλείσαι να επιλέξεις μεταξύ ενοικίου και βασικών αναγκών. Επίσης, το κτιριακό απόθεμα στην πόλη είναι παλιό, τα διαμερίσματα στα οποία έχεις πρόσβαση είναι κακοσυντηρημένα, γενικότερα δεν μπορείς εύκολα να ζήσεις με αξιοπρέπεια» σημειώνει η Βάσω Κουτσουπιά, μέλος της νεοσύστατης Ένωσης Ενοικιαστών/τριών Θεσσαλονίκης, του πρώτου αντίστοιχου σωματείου στην Ελλάδα, το οποίο δημιουργήθηκε με σκοπό την ενημέρωση, τη θεσμική εκπροσώπηση και την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των ενοικιαστών.

Ο Νίκος Βράντσης, επίσης μέλος της Ένωσης, επισημαίνει πως η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με πολύ νέο κόσμο, που αδυνατεί να ανταπεξέλθει στο υψηλό κόστος της στέγασης. «Αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά για τους νέους ανθρώπους να κάνουν πράγματα που παλαιότερα θεωρούνταν στοιχειώδη. Υπάρχουν νέοι που δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και υποχρεώνονται να επιστρέψουν στη γονεϊκή κατοικία, να συγκατοικήσουν από ανάγκη ή να μετακομίσουν σε περιοχές με πιο προσιτά ενοίκια».

Όπως περιγράφουν η Βάσω Κουτσουπιά και ο Νίκος Βράντσης, στις ανοιχτές διαδικασίες της Ένωσης οι παριστάμενοι μοιράζονται κοινά βιώματα γύρω από τη ζωή στο ενοίκιο, ένα συλλογικό πρόβλημα που απαιτεί συλλογικές λύσεις. Όπως το θέτει ο Νίκος, «η στέγη είναι μία βασική, ανελαστική ανάγκη που θα έπρεπε να θεωρείται δικαίωμα».

#TAGS

Θεσσαλονίκη Κοινωνία Τοπικές πρωτοβουλίες