Στο ατελιέ του Σώτου Ζαχαριάδη, που είναι από μόνο του ένα έργο τέχνης

«Βαθιά ψυχή η Θεσσαλονίκη, ένας έρωτας. Κι αν μας πληγώνει, χαλάλι της…»

Από την είσοδο του παλιού σπιτιού, στον πεζόδρομο της Σπανδωνή και ανεβαίνοντας τη στενή σκάλα, τίποτα δεν σε προετοιμάζει γι΄αυτό που θα αντικρίσεις όταν ο Σώτος Ζαχαριάδης σε υποδεχθεί στο ατελιέ του. Ανοίγει τη μεγάλη ξύλινη πόρτα και σε μπάζει κατευθείαν στον χώρο του και στο σύμπαν του, που συνθέτουν από μόνα τους ένα πλήρες εικαστικό έργο.

Πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, ένα παλιό πιάνο, έπιπλα-αντίκες, συρτάρια φορτωμένα με μικροαντικείμενα, μια ντουλάπα όπου κρέμονται μπουζούκια και ένα ποδήλατο στερεωμένο στον τοίχο, είναι μερικές από τις πινελιές με τις οποίες έχει «ζωγραφίσει» αριστοτεχνικά το ατελιέ του.

Γεννημένος το 1960 στη Θεσσαλονίκη, και έχοντας μαθητεύσει δίπλα σε τοπικούς ζωγράφους, εισήλθε στον κόσμο της τέχνης με την πρώτη του ατομική έκθεση στην πόλη το 1984. Ακολούθησε μια δεύτερη έκθεση στην Αθήνα το 1985, και, έκτοτε, έχει εκθέσει έργα του στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Το μικρό μπαλκονάκι του κοιτάζει απευθείας στο Μπεζεστένι, ένα μνημείο που έχει εμπνεύσει τον Σώτο και το έχει ζωγραφίσει, όπως και τη γειτονιά του, το Καπάνι.

Όμως στο πολυσχιδές έργο του καλλιτέχνη περιλαμβάνονται χιλιάδες έργα τέχνης, με αντικείμενα και θεματικές που ξεχωρίζουν: το ιστορικό ελληνικό καζανάκι τουαλέτας «Νιαγάρα» προσεγγίζεται εικαστικά με σαρκασμό, λόγω του ονόματός του, αλλά και ως σύμβολο της πλημμύρας και του θορύβου· φιάλες γράπας, καπέλα και αυγά γεμίζουν χρώματα, ξύλινα ξυπνητήρια «καλούν» σε ύπνο, ψάρια ίπτανται στα σύννεφα.

Η δημιουργική του πορεία επεκτείνεται πέρα από τα παραδοσιακά μέσα: τη δεκαετία του ’80 ασχολήθηκε με την περφόρμανς, με απόκοσμο αποκορύφωμα τις Ηχοδράσεις στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης το 1989. Επιπλέον, από το 1989 μέχρι το 1994, προσκάλεσε Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες στην Art Gallery Sotos, ενώ από το 1992 μέχρι το 1997 διοργάνωσε το Διεθνές Καλλιτεχνικό Φεστιβάλ Art Village, σε συνεργασία με τα ξένα ινστιτούτα της πόλης, σε μια αδιάκοπη αναζήτηση νέων μορφών και συνεργασιών.

Σε άλλα έργα ζωγραφικής πρωταγωνιστεί το ρεμπέτικο, αφού ο ίδιος είναι αυτοδίδακτος μουσικός, ενώ τα πινέλα του εμπνέονται συνεχώς και από την επικαιρότητα: το δυστύχημα στα Τέμπη εκφράστηκε με μια σειρά σχεδίων και έναν πίνακα που εκτέθηκε στην Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης το 2024, όπως και ο κορονοϊός με έργα με τίτλο Tables. Οπως εξηγεί, στην καραντίνα οι άνθρωποι της πόλης, αποκλεισμένοι στα διαμερίσματά τους, συγκέντρωναν τα όνειρα, τις σκέψεις, τους φόβους, τις ελπίδες, τα βιβλία, μαζί με ένα κρασάκι, πάνω σε ένα τραπέζι.

Μαθήματα ζωγραφικής στο Γεντί Κουλέ και το Ψυχιατρείο

Ο Σώτος Ζαχαριάδης είχε μπει και στις φυλακές του Επταπυργίου, παραδίδοντας μαθήματα ζωγραφικής στους έγκλειστους από το 1984 έως το κλείσιμο των φυλακών το 1989. Κρατώντας άσβεστη τη μνήμη των στιγμών μέσα στην ιστορική φυλακή, έχει διοργανώσει εκθέσεις ζωγραφικής με έργα κρατουμένων που διατηρεί στο αρχείο του, το παρουσιολόγιο αλλά και ένα ημερολόγιο που του δώρισε ένας έγκλειστος.

Ο ίδιος αφηγείται ότι ξεκίνησε να κάνει μαθήματα ζωγραφικής στους κρατούμενους μετά από απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ). Τρεις φορές την εβδομάδα, στον χώρο του φυλακίου, με τη ζεστασιά μιας ξυλόσομπας και περίπου δέκα άτομα ως μαθητές, πρόσφερε μια διέξοδο στους κρατούμενους. Μάλιστα, επειδή δεν του επέτρεπαν να χρησιμοποιεί σωληνάρια με χρώμα, έπαιρνε σκόνες, τις οποίες ανακάτευε με αβγά που προμηθευόταν από το μαγειρείο!

Δάσκαλος στα καλλιτεχνικά εργαστήρια του ΨΝΘ

Ο Σώτος Ζαχαριάδης, από το 1986 μέχρι σήμερα, εργάζεται ως δάσκαλος ζωγραφικής στα Καλλιτεχνικά Εργαστήρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Το εργαστήριο ζωγραφικής έχει πραγματοποιήσει πλήθος εκθέσεων, μεταξύ άλλων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στο Αλατζά Ιμαρέτ και στον δήμο Παύλου Μελά.

«Καλούνται οι ασθενείς να ζωγραφίσουν ό,τι θέλουν και τους βοηθάω, με βάση αυτό που βλέπω, να εξελίξουν την τεχνική τους. Με τη ζωγραφική βρίσκουν ένα παράθυρο στον εαυτό τους» λέει ο καλλιτέχνης. Παρατηρεί δε ότι πολλές φορές τα χέρια των ασθενών τρέμουν από τα φάρμακα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να χειρίζονται με σταθερότητα τα πινέλα.

«Θυμάμαι όμως κάποιον που τα χέρια του σταματούσαν να τρέμουν μόλις πλησίαζε τον καμβά. Οι περισσότεροι ζωγραφίζουν τις επιθυμίες τους. Μια νεαρή ζωγράφιζε συνέχεια νύφες, κάποιος άλλος χριστουγεννιάτικα δέντρα».

Αν και θεωρεί ότι η Θεσσαλονίκη δεν στηρίζει τους καλλιτέχνες που ξεπηδούν από τα σπλάχνα της, παραμένει αιώνια ερωτευμένος με την πόλη.

«Βαθιά ψυχή η Θεσσαλονίκη, ένας έρωτας. Κι αν μας πληγώνει, είναι μικρή η πληγή που χαλάλι της…»

#TAGS