Μπήκαμε στις Δωδεκαόροφες

Μισό αιώνα από τότε που πρωτοκατοικήθηκαν οι ψηλότερες οικοδομές της πόλης

Οι κάτοικοι των δίδυμων δωδεκαόροφων πολυκατοικιών στην οδό Λαγκαδά 58 μάς άνοιξαν τα σπίτια τους, για να ανακαλύψουμε τη ζωή στις δύο πιο εμβληματικές πολυκατοικίες της Θεσσαλονίκης.

Δυο πελώριες οικοδομές, ύψους 43 μέτρων, δεσπόζουν στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης. Δώδεκα όροφοι με 38 διαμερίσματα στέκονται αντικριστά μέσα στο διάχυτο γκρίζο της πόλης.

Οι δωδεκαόροφες παραδόθηκαν για κατοικία τον Ιανουάριο του 1974. Λεγόταν ότι αρχικά προορίζονταν για τους αξιωματικούς επί Χούντας, αλλά τα σενάρια αυτά ανατράπηκαν μαζί με τη δικτατορία, και τα διαμερίσματα κατέληξαν σε δικαιούχους του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας έπειτα από κλήρωση που έγινε το 1971.

Πενήντα χρόνια μετά, μπήκαμε στις δωδεκαόροφες, γνωρίσαμε τους σπιτονοικοκύρηδες και ανεβήκαμε στην πιο ψηλή ταράτσα της πόλης.

Οι δύο οικοδομές του συγκροτήματος της Πύλης Αξιού ήταν ένα πείραμα για κατοίκηση σε πολυώροφους πύργους. Πρόκειται για τα μοναδικά κτίρια εργατικών κατοικιών της Ελλάδας με 12 ορόφους, με την κατασκευή τους να ακολουθεί τα πρότυπα του μοντερνισμού και του κινήματος Bauhaus.

Τα διαμερίσματα που κατασκευάστηκαν είναι τριών ειδών, με βάση τα τετραγωνικά. Ξεκινούν από τα 70 τ.μ. με ξεχωριστό σαλόνι και δωμάτια. Αυτά των 92 τ.μ. έχουν μεγαλύτερη κουζίνα, ενώ τα μεγαλύτερα όλων, εμβαδού 102 τ.μ., διαθέτουν από ένα τεράστιο χωλ και αποθήκη. Όλα έχουν από δύο δωμάτια. Είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε και στα τρία, γνωρίζοντας παράλληλα τρεις γενιές ιδιοκτητών.

Περπατώντας στη Λαγκαδά και ατενίζοντας τα κτίρια από την κάμερα του drone, βλέπουμε στον δεύτερο όροφο τον 87χρονο κύριο Κώστα, να απλώνει τα σεντόνια του. Το επόμενο πρωί, μας άνοιξε την πόρτα του σπιτιού του, έφτιαξε καφέ και μας αφηγήθηκε την ιστορία του. Είναι ο ένας από τους δύο μόλις ιδιοκτήτες πρώτης γενιάς που βρίσκονται ακόμα εν ζωή.

Ο 87χρονος Κώστας Τσοκαλτσίδη, ο ένας από τους δύο μόλις ιδιοκτήτες πρώτης γενιάς που βρίσκονται εν ζωή, απλώνει τα σεντόνια του. Το επόμενο πρωί, μας άνοιξε την πόρτα του σπιτιού του, έφτιαξε καφέ και μας αφηγήθηκε την ιστορία του.

Κώστας Τσοκαλτσίδης, 87 ετών

Ο Κώστας Τσοκαλτσίδης ήταν φύλακας στο ΤΙΤΑΝ για 35 χρόνια. Πήρε σύνταξη και περνά ήρεμα, μια απλή ζωή στο σπίτι που κέρδισε με κλήρωση από το 1974.

«Με ενημέρωσαν ότι κληρώθηκα και με ρίξανε κατευθείαν στον τρίτο όροφο. Όταν ήρθα βρήκα τα μαστόρια μέσα να φτιάχνουν το σαλόνι. Η ζωή όλα τα χρόνια ήταν ήσυχη, ο καθένας κοιτούσε τη δουλειά του. Ήμουν στην επιτροπή διαχείρισης για δέκα χρόνια, από το 1997».

Μας φτιάχνει καφέ ελληνικό και μας ρωτά για ζάχαρη. «Χωρίς ζάχαρη πώς πίνετε καφέ, δηλητήριο», μας αποκρίνεται με απορία. Ο ίδιος ξυπνάει στις 7 κάθε πρωί, φτιάχνει καφέ και ανοίγει την τηλεόραση.

Ο κύριος Κώστας μάς φτιάχνει ελληνικό στην κουζίνα του στον 3ο όροφο.

Ο γιος του ζει στο απέναντι διαμέρισμα με την οικογένεια του, στο σπίτι που αγόρασε πριν από μερικά χρόνια ο κύριος Κώστας. Ο ίδιος όμως στεναχωριέται πολύ, καθώς τα τελευταία δύο χρόνια προσπαθεί να συνηθίσει τη μοναξιά των τεσσάρων τοίχων.

«Είχα μια όμορφη και νοικοκυρά γυναίκα, τη Δέσποινα. Τη γνώρισα στη Νεάπολη, την είδα στο μπακάλικο και ζήτησα προξενιό από τον αδερφό της».

Ζητήσαμε από την κ. Χάιδω Χατζηκυριακίδου, διαχειρίστρια της οικοδομής, να μας συνοδεύσει στην ταράτσα, για να θαυμάσουμε τη θέα. Αρπάζει μια αρμάδα με χρωματιστά κλειδιά και μας ανεβάζει στον 12ο όροφο. Μας χωρίζουν 235 σκαλοπάτια από το έδαφος.

Ο αέρας φυσάει δυνατά, και η κυρία Χάιδω μάς διηγείται μια αυτοκτονία και μια απόπειρα από αυτήν την ταράτσα.

«Ένας καθηγητής από το Κιλκίς διεγνώσθη με καρκίνο. Ήρθε και φούνταρε ένα καλοκαίρι, πάει μια εικοσαετία από τότε. Έπειτα από χρόνια, ήρθε μία γυναίκα, την προλάβαμε, αλλά δύο χρόνια αργότερα πήδηξε από τις εργατικές του Φοίνικα. Τελευταία περίπτωση, ήταν ένα περιστατικό με έναν Αλβανό. Είχε ανέβει εδώ πάνω και ακροβατούσε σε κάτι σχοινιά στην ταράτσα. Ήταν απελπισμένος και ζητούσε να λάβει ελληνική ιθαγένεια. Τελικά τον έσωσαν».

Οι δυο πελώριες οικοδομές δεσπόζουν στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης. Δώδεκα όροφοι με 38 διαμερίσματα στέκονται αντικριστά μέσα στο διάχυτο γκρι της πόλης. Παραδόθηκαν στους πρώτους δικαιούχους με κλήρωση τον Ιανουάριο του 1974.

Ζωή Παπάζη: Γεννήθηκα στις δωδεκαόροφες

Μένει στον 11ο όροφο και γεννήθηκε στις δωδεκαόροφες. Είναι κάτοικος τρίτης γενιάς, καθώς το σπίτι το είχε κερδίσει η γιαγιά της στην κλήρωση. Αργότερα, όταν έφυγε από τη ζωή, το σπίτι ανακαινίστηκε και πλέον ζει εκεί μαζί με τον άντρα της, τα τρια τους παιδιά και τους γονείς της.

«Η θέα είναι ανεκτίμητη. Ειδικά την πρωτοχρονιά, βλέπεις τα πυροτεχνήματα απ’ άκρη σ’ άκρη της πόλης».

Άννα Στεργίου, ετών 78

Η κυρία Άννα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Το σπίτι στο οποίο μένει σήμερα παρέμενε ακατοίκητο από το 1974 μέχρι το 1987, καθώς η πεθερά της, που το είχε κερδίσει στην κλήρωση, φοβόταν το ύψος. Το είχε όμως ταγμένο στον άντρα της.

«Πέρασα στη Φιλοσοφική, αλλά με έφαγε ο έρωτας. Ζήσαμε σε αυτό το σπίτι, κάναμε οικογένεια, τα παιδιά μας σπούδασαν και μας έκαναν εγγόνια. Έχουμε ένα δισέγγονο και τώρα περιμένω το δεύτερο».

Αγαπημένη της είναι η Μαρία Κάλλας, μας δείχνει μερικές φωτογραφίες και σχολιάζει:

«Τώρα από πού και ως πού εγώ, παιδί της Ξηροκρήνης, να αγαπάω την όπερα;»