Ιστορίες από τα ερτζιανά της Θεσσαλονίκης
Τέσσερις αγαπημένοι ραδιοφωνικοί παραγωγοί αφηγούνται
- Βασίλης Σερβετάς
- Αλέξανδρος Αβραμίδης
- 7/6/2025
Το 2004, ο πατέρας μου είχε επιστρέψει στο Ράδιο Θεσσαλονίκη και κάποιες μέρες με έπαιρνε μαζί του στη δουλειά. Φορούσα κάτι ακουστικά κλειστού τύπου, που ήταν πολύ μεγάλα για το κεφάλι μου. Τον κοιτούσα γουρλωμένος να ανεβάζει τη φέτα του μικροφώνου και να λέει καλημέρα στη Θεσσαλονίκη. Διαρκώς αναρωτιόμουν πόσο γενναίος είναι, που κάθε μέρα ανοίγει το μικρόφωνο και κάνει βουτιά στο κενό. Ήμουν περίπου οκτώ ετών.
Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, την άνοιξη του 2018, ένας ραδιοφωνικός σταθμός απάντησε στο κάλεσμά μου. Τρομερά νευρικός και με τον ιδρώτα να στάζει από τους κροτάφους μου, μπήκα στο μαγικό γραφείο του Νίκου Κομνηνού, στον όγδοο όροφο της στοάς ηλεκτρονικών της Βασιλέως Ηρακλείου.
Λίγες εβδομάδες αργότερα, βγήκα στον αέρα του Offradio από τις 20:00 ως τις 21:00. Ο Νίκος μού ευχήθηκε καλή τύχη και έκλεισε την πόρτα του στούντιο. Σε ένα τετράδιο που έγραφε ΡΑΔΙΟ ΣΠΙΤΙ στο εξώφυλλο, είχα σημειωμένα τα πάντα: τα κόμματα και τα αγκομαχητά. Τις ανάσες και τις εξυπνάδες. Τις παύσεις, τα σχόλια, τους περισπασμούς. Χωρίς το τετράδιο, ήμουν χαμένος από χέρι. Ο ραδιοφωνικός αέρας ήταν μια τεράστια μαύρη τρύπα κι εγώ ισορροπούσα από πάνω σ’ ένα λεπτό σχοινί.
Ο ίδιος ο Νίκος Κομνηνός είχε κάνει τα πρώτα του ραδιοφωνικά βήματα το 1984, σε μια συνθήκη εντελώς πειραματική και με παντελή άγνοια για το τεχνικό κομμάτι του αθλήματος. Στα χρόνια εκείνα, των πειρατικών ραδιοσταθμών, η επιτυχία ήταν ανάλογη της τεχνικής κατάρτισης των παραγωγών.
Στο σπίτι ενός φίλου του, ενός «τρελού επιστήμονα» που πειραματιζόταν με πυκνωτές, πλακέτες και κάψες μικροφώνου στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο Νίκος μολύνθηκε από το μικρόβιο του ραδιοφώνου, το οποίο εξελίχθηκε σε ανίατη ασθένεια.
Ο Νίκος ανέκαθεν έκανε προτάσεις στην εκπομπή του, παρουσιάζοντας και προτείνοντας φρέσκες και ενδιαφέρουσες μουσικές.
«Τις προάλλες, ενώ ήμουν στον αέρα, σκέφτηκα πως η κατάσταση στο ελληνικό ραδιόφωνο σε κάνει να αναρωτιέσαι αν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα. Δηλαδή, αν ο ακροατής διαμορφώνει το ραδιόφωνο, ή το ραδιόφωνο διαμορφώνει μουσικά τον ακροατή. Αν με ρωτάς, πρέπει να ισχύουν και τα δύο».
Ο Γιώργος Τούλας ήταν 22 χρονών όταν έκανε την πρώτη του ραδιοφωνική εκπομπή στη νεανική ζώνη του Ένατου Κύματος με τίτλο «Η Τέταρτη πλευρά του Τριγώνου». Η πρώτη του, όμως, ραδιοφωνική εμπειρία είχε έρθει νωρίτερα, στα φοιτητικά του χρόνια. Τότε, στο σπίτι του στην Αθήνα, ηχογραφούσε τις εκπομπές του για να τις ακούσει μία μόνο ακροάτρια: η μέλλουσα σύζυγός του. Άλλωστε, για να κάνεις ραδιόφωνο, ένας ακροατής φτάνει και περισσεύει. Από τις ταπεινές αυτές αρχές, ο Γιώργος Τούλας έχει πολλαπλασιάσει τους ακροατές του και καταγράψει χιλιάδες ώρες πτήσης.
Πάντα όμως προκύπτουν στιγμές δύσκολα διαχειρίσιμες που τσακίζουν τη φωνή και του πιο έμπειρου παραγωγού: «Εδώ και 37 χρόνια στον αέρα, έχουν συμβεί τα πιο αλλόκοτα πράγματα και έχουμε κάνει εκπομπές στα πιο περίεργα μέρη: από τη βιτρίνα του Λαμπρόπουλου στην Τσιμισκή μέχρι ακτές, παραλίες και μουσεία. Η πιο δύσκολη ραδιοφωνική μου εμπειρία ήταν ο θάνατος του πολύ καλού μου φίλου και συμμαθητή Θανάση Τριαρίδη, ο οποίος με βρήκε στον αέρα του Republic το 2013».
Ο πατέρας μου, Γιάννης Σερβετάς, έκανε πολλές ραδιοφωνικές απόπειρες τη δεκαετία του ’80, όμως ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 που κατάλαβε πως αγαπάει πραγματικά το ραδιόφωνο και η πρώτη φορά που φόρεσε ακουστικά. Πήγε στο Μουσικό Club 107.4 FM για να δώσει συνέντευξη και κατέληξε με δική του εκπομπή.
Με το που άκουσε τη φωνή του, ερωτεύτηκε το ραδιόφωνο. Σε δύο ώρες εκπομπής μίλησε μόνο αυτός. Μόλις έφυγε από το στούντιο, ανακοίνωσε στους οικείους του πως θα ασχοληθεί με το ραδιόφωνο. Ο πατέρας του αναρωτήθηκε: «πού πας σε αυτή την ηλικία να γίνεις Βουγιουκλάκη;».
Στα χρόνια που έχει περάσει στον αέρα, είναι βέβαιος πως το ραδιόφωνο ήρθε για να ενώσει τους ανθρώπους και να σε βοηθήσει να πας προς τα μπροστά: «πριν από πολλά χρόνια, το Ράδιο Θεσσαλονίκη βρισκόταν στον πύργο του ΟΤΕ. Εμείς από το στούντιο βλέπαμε ευθεία τον Λευκό Πύργο. Τα αυτοκίνητα που έμπαιναν στη Νικολάου Γερμανού συχνά μού έπαιζαν τα φώτα στον ρυθμό του τραγουδιού που μετέδιδα. Δεν θα ξεχάσω ένα σκηνικό, όπου ένα Μερσεντές και ένα Ντάτσουν σταμάτησαν μπροστά στο φανάρι γωνία με Τσιμισκή. Οι οδηγοί κατέβηκαν από τα οχήματά τους και άρχισαν να χορεύουν πάνω στη διάβαση».
Η Ντέμη Παπαδοπούλου ήταν φανατική φαν του ραδιοφώνου, αλλά σε τρυφερή ηλικία τής είχαν δώσει την τρελή προφητεία πως «δεν κάνει για ραδιόφωνο» και το αποδέχτηκε σιωπηλά. Ως εργαζόμενη στο περιοδικό Close Up, πήγε να κάνει αφιέρωμα στον 88μισό και συνέντευξη στον Νίκο Κομνηνό. Η συνέντευξη δεν περπάτησε, αλλά η Ντέμη κέρδισε ένα δοκιμαστικό για μια θέση στην πρωινή ζώνη του σταθμού.
Μπροστά της στο στούντιο είχε μια τεράστια κονσόλα, δυο σιντιέρες, δύο πικάπ, δύο κασετόφωνα, δύο mini discs, ένα μπομπινόφωνο κι έναν υπολογιστή Amstrad CPC. Δεν είχε την παραμικρή ιδέα πώς λειτουργούν όλα αυτά. Με τη βοήθεια όμως μιας πίστης στους ραδιοφωνικούς Θεούς –αλλά και μιας αξιοσέβαστης ποσότητας τσίπουρου– η Ντέμη βγήκε μια Δευτέρα πρωί στον αέρα του 88μισό. Ήταν χειμώνας του 1998.
Η Ντέμη λέει πως το μεγαλύτερο στοίχημα ενός ραδιοφωνικού παραγωγού είναι να καταφέρει να παραμείνει ο εαυτός του: «Έχεις δύο ώρες και ένα ανοιχτό μικρόφωνο, στο οποίο κρατάς εσύ το τιμόνι. Δίπλωμα οδήγησης μπορεί να μην έβγαλα ποτέ, αλλά αυτό εδώ [δείχνει το μικρόφωνο], το οδηγώ εγώ».
Πώς φαντάζει σήμερα το μέλλον του ραδιοφώνου, έναν αιώνα αφότου στήθηκε στη Θεσσαλονίκη η πρώτη ραδιοφωνική εγκατάσταση στον ελληνικό χώρο από τον ηλεκτρολόγο μηχανικό Χρίστο Τσιγγιρίδη το 1926; Όλοι οι παραγωγοί με τους οποίους μίλησα —άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο— παραμένουν αισιόδοξοι.
Ο Γιώργος Τούλας και ο Γιάννης Σερβετάς για το μέλλον του ραδιοφώνου.
Ο Γιώργος Τούλας σωστά παρατηρεί πως το ραδιόφωνο θα μας κρατά πάντα συντροφιά όταν είμαστε κολλημένοι στην κίνηση.
Η Ντέμη Παπαδόπουλου λέει ότι σε κάθε εξεταστική ξεφυλλίζει καινούργια βιογραφικά εκκολαπτόμενων ραδιοφωνικών παραγωγών.
Κατά τον Νίκο Κομνηνό, «το ραδιόφωνο θα υπάρχει όσο οι άνθρωποι το ακούν. Δεν είμαι σίγουρος σε ποια μορφή, αλλά οι άνθρωποι θα αναζητούν πάντα μια φωνή και μια παρέα».
Όσο για τον Γιάννη Σερβετά, παρομοιάζει την ανθεκτικότητα του ραδιοφώνου με την παροιμιώδη αντοχή της κατσαρίδας: «Όταν έρθει η καταστροφή και θα είμαστε μέσα σ’ ένα λαγούμι, θα μας ενημερώσουν για τη σωτηρία μας από ένα τρανζιστοράκι. Το ραδιόφωνο είναι βασιλιάς. Ήρθε για να μείνει».
Διαβάστε επίσης
- Φανή Χαρίση
- Γιώργος Παπαδημητρίου
- Κώστας Δ. Μπλιάτκας
- Μίρκα Κάρρα
