Γνωρίσαμε στο Ρεπορτάζ: Την 99χρονη Δωροθέα Κεφαλά Κανελλίδη από το Ντεπώ

«Αρχή μου πάντα ήταν να βοηθάω όπου και όποιον μπορώ»

Αν και την παρατηρούσα από παιδί, γνώρισα την κυρία Δωροθέα πρώτη φορά όταν έγραφα για τη γειτονιά μου, το Ντεπώ, ένα πρωινό του περασμένου Οκτωβρίου. Καθόταν έξω από το πιτυροπωλείο «Η Χαλκιδική» στην οδό Βαφοπούλου, πίνοντας καφέ με τον αδελφό της. Ευγενική φυσιογνωμία, μικροκαμωμένη, όπως πάντα περιποιημένη.

Την πλησίασα. Της είπα ότι ήθελα να της μιλήσω για τη γειτονιά μας, για το πώς ήταν παλιά. Με μεγάλη χαρά μου έδειξε μια καρέκλα. «Κάθισε, έχω να σου πω πολλά».

Φορούσε μια μπλε, μακριά φούστα που την κάλυπτε η ασπρόμαυρη, πλεκτή ζακέτα της. Το καλοχτενισμένο ξανθό μαλλί της και τα λευκά, στρογγυλά σκουλαρίκια στόλιζαν το χαμογελαστό της πρόσωπο. Τίποτα δεν πρόδιδε πως έχουν περάσει από πάνω της 99 χρόνια ζωής.

Λίγες μέρες μετά, πρωινό Τρίτης, με υποδέχτηκε στο σπίτι της για καφέ, σε ένα μικρό, ζεστό διαμέρισμα επί της Βασιλίσσης Όλγας. Με περίμενε στην πόρτα, περιποιημένη όπως πάντα. Φορούσε ένα γαλάζιο, πλεκτό ταγιέρ φτιαγμένο με τα χεράκια της. Χειροποίητα κεντήματα κάθε λογής και φωτογραφίες με αγαπημένα πρόσωπα κοσμούσαν τα έπιπλα του διαμερίσματος.

Σερβίραμε καφέ και εκείνη άρχισε να μου αφηγείται ιστορίες για τη ζωή της με φανερή νοσταλγία.

«Γεννήθηκα το 1925 στην Άνω Τούμπα. Εκεί είχαν εγκατασταθεί οι γονείς μου μαζί με άλλους πρόσφυγες, ερχόμενοι από την Ανατολική Θράκη. Χωρίς να αντιληφθούμε το παραμικρό, το 1936 ο πατέρας μου μας εκπλήσσει και μετακομίζουμε σ’ ένα πανέμορφο σπίτι στο Ντεπώ. Όλα τα έπιπλα ήταν στη θέση τους και μας περίμεναν. Μέχρι και τα χαλιά ήταν κρεμασμένα στους τοίχους, κι όλα έστεκαν προσεγμένα και τακτοποιημένα μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια».

«Το Ντεπώ ήταν μια όμορφη, πλούσια γειτονιά. Παντού ζούσαν καλές οικογένειες και όλοι ήμασταν φίλοι. Νοιαζόμασταν ο ένας για τον άλλο. Στο σχολείο θυμάμαι χαρακτηριστικά μια κοπέλα που ερχόταν με τρυπημένα παπούτσια και οι δικοί της δεν είχαν την άνεση να της αγοράσουν άλλα. Που λες, χωρίς δεύτερη σκέψη, συγκέντρωσα τις φίλες μου και με το χαρτζιλίκι μας της αγοράσαμε καινούργια. Και τότε και αργότερα στη ζωή μου είχα ως αρχή να βοηθάω όπου και όποιον μπορώ».

Πλέκαμε ρούχα για τους φαντάρους το ’40

Έχει βιώσει τρεις πολέμους. «Το ’40 εγώ, οι δύο μου αδερφές και οι φίλες μας πλέκαμε ρούχα για τους φαντάρους μας. Δουλεύαμε ασταμάτητα, γιατί ξέραμε ότι την επόμενη μέρα έπρεπε να τα παραδώσουμε. Διαβάζαμε τις εφημερίδες που έλεγαν για τις νίκες μας, γι’ αυτό και υπήρχε μια γενικότερη αισιοδοξία.

Όταν βομβάρδισαν το εργοστάσιο Αλλατίνη κρυφτήκαμε στο υπόγειο. Η περιοχή μας είχε πολλές οικογένειες εύπορων Εβραίων. Φοβηθήκαμε κατά τη διάρκεια των διωγμών τους, γιατί, όπως σου είπα, όλοι στη γειτονιά ήμασταν δεμένοι. Είχα φίλες Εβραίες που δεν το έβαλαν κάτω, επέμεναν ακόμα και όταν τους ανάγκασαν να κυκλοφορούν με τα αστέρια στο στήθος.

Κάποιοι πρόλαβαν και φύγανε πριν από το μεγάλο κακό, ενώ τους άλλους δυστυχώς τους έβαλαν στα βαγόνια…».

Η αγάπη και η απώλεια…

«Τον άντρα μου τον παντρεύτηκα Φλεβάρη του 1952 και ο γάμος μας κράτησε 60 ολόκληρα χρόνια, μέχρι που έφυγε. Φρόντισε να μη λείψει τίποτα σε ‘μένα και το παιδάκι μας. Τον λάτρευα τον Κώστα μου, δεν τον αγαπούσα απλά».

Όση ώρα μιλούσε για τον σύζυγό της, το πρόσωπό της ζωγραφίστηκε με το πιο γλυκό, νοσταλγικό χαμόγελο.

Η κυρία Δωροθέα στα 99 της χρόνια έχει περάσει χαρές, λύπες και απώλειες, με μεγαλύτερη αυτή της πρώτης της κόρης, Λίλης, σε ηλικία μόλις έξι χρονών. Υποδέχτηκε το δεύτερο κορίτσι της έναν χρόνο μετά, το οποίο ονόμασε επίσης Λίλη. Όταν μιλάει γι’ αυτήν, το στόμα της στάζει μέλι.

Η αγάπη για το παρελθόν…

Η κυρία Δωροθέα προσπαθεί όσο περνάει από το χέρι της να φροντίζει τους γύρω της. Έχει σημειωμένα σε ένα κομμάτι χαρτί τα γενέθλια των γειτόνων της, και κάθε φορά, πέρα από τις ευχές, τους προσφέρει και κάποιο χειροποίητο γλυκό που έφτιαξε ειδικά για εκείνους.

Νοσταλγεί το παρελθόν και δεν της αρέσει που όσο περνάει ο καιρός τα πράγματα γίνονται πιο άγρια και απρόσωπα. Απορεί με την επικαιρότητα: «Ακούς για χτυπήματα, για μαχαιρώματα, για βρισιές… Τι είναι αυτά τα πράγματα κορίτσι μου; Μισούν ο ένας τον άλλον; Είναι δυνατόν; Αυτό δεν το είχαμε τότε, αλλά και να υπήρχε δεν ήταν τόσο έντονο όσο σήμερα».

Τελειώνουμε τον καφέ μας και με ξεναγεί στο σπίτι της, δείχνοντάς μου οικογενειακές φωτογραφίες. Η μεγαλύτερή της αδυναμία είναι τα εγγόνια της. Την ρωτάω ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας και μου απαντάει: «Κορίτσι μου, ο γέρος άνθρωπος θέλει φροντίδα και αγάπη, τίποτα άλλο».

Φυσικά δεν παρέλειψε να μου υπενθυμίσει να φτιάξω κι εγώ τη δική μου οικογένεια, με την εξής συμβουλή: «Φρόντισε ο άντρας που θα πάρεις να μην έχει εμμονές και να θυμάσαι: ο τζόγος, το ποτό και η ζήλια δεν περνάνε, τον Θεό να κάνεις μπάρμπα» λέει γελώντας.

Μεσημέριασε, και είχε έρθει η ώρα για να φύγω. Σε λίγο θα ερχόταν η Λίλη στο σπίτι με μαγειρεμένο ψάρι για μεσημεριανό. Μάζεψα τα πράγματά μου, της έσφιξα απαλά το χέρι και την ευχαρίστησα για τη ζεστή φιλοξενία της.

#TAGS

Γνωρίσαμε στο ρεπορτάζ Πρόσωπα της πόλης