Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ντεπώ

Ελπίδα για το μέλλον, νοσταλγία για το παρελθόν στην αγαπημένη μου γειτονιά

Τέλη Αυγούστου στην πόλη, στην εκπνοή των καλοκαιρινών αδειών, και η γειτονιά μου είναι πολύ πιο ήσυχη απ’ ό,τι συνήθως. Καθώς ετοιμάζομαι για τη βραδινή μου έξοδο, βγαίνω στο μπαλκόνι, κι ακούω φωνές από την αλάνα πίσω από την πολυκατοικία μου. Κοιτάζω να δω τι γίνεται. Βλέπω πολύχρωμες καρέκλες κάθε λογής, στοιχισμένες μπροστά από ένα λευκό πανί κολλημένο στον τοίχο τού απέναντι κτιρίου: αυτός ο εγκαταλελειμμένος χώρος στο Ντεπώ έχει ξαφνικά μετατραπεί σε αυτοσχέδιο θερινό σινεμά.

Κάτοικοι της περιοχής, οι περισσότεροι με ένα σακουλάκι ποπ κορν στο χέρι, ετοιμάζονται να απολαύσουν την προβολή του The Old Oak (Η Τελευταία Παμπ), της αριστουργηματικής δραματικής ταινίας του Κεν Λόουτς. Κάθομαι λίγο και τους παρατηρώ. Κλείνοντας την πόρτα για να φύγω, σκέφτομαι χαμογελαστή πόσο αγαπώ τη γειτονιά στην οποία γεννήθηκα και μεγάλωσα, το ιστορικό Ντεπώ.

Το Ντεπώ περικλείεται από την Ανάληψη, τη Χαριλάου και την Καλαμαριά, και πήρε το όνομά του (dépôt σημαίνει αποθήκη στα γαλλικά) από το αμαξοστάσιο που υπήρχε στην περιοχή για τα τραμ που κυκλοφορούσαν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950 στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Περιοχή με έντονο εβραϊκό και μικρασιάτικο στοιχείο, υπήρξε κομμάτι της «Συνοικίας των Εξοχών», που εκτεινόταν έξω από τα νοτιοανατολικά τείχη της πόλης.

Το Ντεπώ το έζησα σαν μια ανθισμένη γειτονιά, γεμάτη κόσμο και κάθε λογής μαγαζιά, από ψιλικατζίδικα και ταβερνάκια μέχρι χρυσοχοεία. Όμως τα χρόνια της κρίσης δεν το άφησαν ανέγγιχτο. Οι περισσότερες τοπικές επιχειρήσεις δοκιμάστηκαν. Πολλές δεν τα κατάφεραν, κατεβάζοντας ρολά, με αποτέλεσμα μεγάλοι δρόμοι της συνοικίας να ερημώσουν.

«Depot Revival»

Σήμερα, το Ντεπώ ανακτά την αίγλη του. Η τάση αυτή δεν αποτυπώνεται μόνο στην αυξημένη οικοδομική δραστηριότητα, στην άνοδο των ενοικίων ή στο γεγονός ότι πολλά ερειπωμένα καταστήματα βρίσκουν ξανά ιδιοκτήτες. Αλλά και στην ενίσχυση της αίσθησης της κοινότητας μέσα από τοπικές πρωτοβουλίες των κατοίκων, δράσεις και εκδηλώσεις, όπως η παράσταση «2310» στο πλαίσιο των 59ων Δημητρίων.

Μία τέτοια πρωτοβουλία ανήκει στη φίλη μου Ανδριάνα Λιάλιου, 23 ετών, φοιτήτρια της Αρχιτεκτονικής στον Βόλο και γέννημα θρέμμα του Ντεπώ. Η Ανδριάνα εμπνεύστηκε από τη γειτονιά μας την πτυχιακή της εργασία με τίτλο «Depot Revival» («Αναβίωση του Ντεπώ»).

Στόχος της, η αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων χώρων της γειτονιάς μέσω της συμμετοχικής δράσης των κατοίκων σε διάφορα δρώμενα, από τη διοργάνωση βραδιών με επιτραπέζια παιχνίδια μέχρι την προβολή ταινιών σε κοινόχρηστους χώρους – όπως έγινε με την ταινία του Λόουτς εκείνο το ζεστό βράδυ του Αυγούστου.

Η 23χρονη Ανδριάνα Λιάλιου εμπνεύστηκε από τη γειτονιά της την πτυχιακή της εργασία «Depot Revival» («Αναβίωση του Ντεπώ») με στόχο την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων χώρων μέσω της συμμετοχικής δράσης των κατοίκων σε δρώμενα όπως οι βραδιές με επιτραπέζια παιχνίδια και η προβολή ταινιών σε κοινόχρηστους χώρους.

Σύμφωνα με την Ανδριάνα, τα δρώμενα βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση στους κατοίκους της περιοχής, αναδεικνύοντας την ανάγκη της γειτονιάς για συλλογικότητα και επικοινωνία. «Ακόμα και μετά το τέλος της πτυχιακής μου εργασίας, ήθελα να συνεχίσω την πρωτοβουλία, καθώς είδα πως οι άνθρωποι της γειτονιάς έχουν μεράκι και διάθεση να αναστηλώσουν το αίσθημα της κοινότητας και να υπηρετήσουν το κοινό καλό».

Νεανική αισιοδοξία…

Η Κωνσταντίνα Θωμοπούλου, 28 ετών, είναι νεαρή επιχειρηματίας. Μεγαλωμένη, όπως κι εγώ, στο Ντεπώ, τα τελευταία τρία χρόνια στεγάζει στην περιοχή το εργαστήριό της με χειροποίητα είδη διακόσμησης από τσιμέντο.

Γλυκές μυρωδιές από τα κεριά και τα αρωματικά χώρου πλημμυρίζουν το εργαστήρι της όταν με υποδέχεται. Όσο μιλάμε, φορά την ποδιά της κι ετοιμάζει με προσοχή τις παραγγελίες της πάνω σε έναν μεγάλο ξύλινο πάγκο.

Όταν ήρθε η στιγμή να διαλέξει την περιοχή στην οποία θα στέγαζε την εταιρεία της, «OKU», δεν το σκέφτηκε στιγμή: «Φυσικά στο Ντεπώ. Η ύπαρξη του πατρικού μου εδώ ήταν βέβαια σημαντικό κίνητρο, όμως η γειτονιά αυτή είναι τόσο ελκυστική, που θα τη διάλεγα ούτως ή άλλως».

Η Κωνσταντίνα βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία. Το Ντεπώ, ήδη μια καλή εμπορική περιοχή, έχει προοπτικές ακόμα μεγαλύτερης εξέλιξης. «Συνέχεια ανοίγουν καινούρια μαγαζιά στους γύρω δρόμους, από εργαστήρια και αποθήκες μέχρι κεντρικά γραφεία μεγάλων εταιρειών. Τα κάποτε έρημα στενά πλέον σφύζουν από ζωή, ενώ οι κάτοικοι της περιοχής αγκαλιάζουν και στηρίζουν τα εγχειρήματα των νέων».

…πλάι στη νοσταλγία των παλιών κατοίκων

Ο φρέσκος αέρας και η αισιοδοξία των δύο νέων γυναικών δεν συμβαδίζουν απόλυτα με την εικόνα που έχουν σχηματίσει δύο άνθρωποι που μου αρέσει να τους αποκαλώ «κολώνες» της περιοχής: πρόκειται για τον Σωκράτη Χριστοδούλου, ιδιοκτήτη της θρυλικής ταβέρνας «Κρόνος», που λειτουργεί εδώ από το 1961, και τη Δωροθέα Κανελλίδη, αδελφή του ιδιοκτήτη του πιτυροπωλείου «Η Χαλκιδική», που μετρά πάνω από έναν αιώνα παρουσίας στην περιοχή, ανοίγοντας τα στόρια του το 1922.

Οι δύο επιχειρήσεις βρίσκονται αντικριστά επί της πλατανόφυτης οδού Βαφοπούλου, ενός από τους ωραιότερους δρόμους της πόλης.

Ο κ. Χριστοδούλου αναγνωρίζει ότι η γειτονιά έχει αλλάξει προς το καλύτερο. «Έκλεισαν μεν μαγαζιά, αλλά άνοιξαν καινούρια, που έφεραν άλλον αέρα και άλλο κόσμο στην περιοχή. Η αλλαγή είναι κάτι φυσικό και αναμενόμενο. Οι καιροί αλλάζουν, κι εμείς, όσο μας παίρνει, πάμε με τα νερά τους».

Ταυτόχρονα όμως είναι κι ένας άνθρωπος παθιασμένος με τη διατήρηση της μνήμης μιας άλλης εποχής στο μαγαζί του, στο οποίο σήμα-κατατεθέν είναι οι αντίκες κάθε λογής, κάποιες από το 1910, τις οποίες διατηρεί σε άριστη κατάσταση: Φωτογραφικές μηχανές, παιχνίδια, μουσικά όργανα, ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. «Είναι μια συλλογή που δημιουργήθηκε με μεγάλο μεράκι» μου λέει με ένα γλυκό χαμόγελο, καθώς με ξεναγεί με έκδηλη νοσταλγία και περηφάνεια.

Παλιές επιγραφές και αντίκες διακοσμούν το εσωτερικό της ταβέρνας «Κρόνος».

Ακριβώς απέναντι από τον «Κρόνο», η 99χρονη κυρία Δωροθέα δεν είναι εξίσου ευχαριστημένη με την τροπή που έχει πάρει γειτονιά. Τη συναντώ ένα πρωινό μπροστά από το πιτυροπωλείο, την ώρα που συνηθίζει να πίνει τον πρωινό της καφέ, παρέα με τον αδελφό της.

Της αρέσει να μιλάει για το Ντεπώ όπως ήταν άλλοτε, και να διηγείται ιστορίες από τα παλιά, καλά χρόνια. «Έχει αλλάξει πολύ η γειτονιά μας. Έχει γίνει πιο πυκνοκατοικημένη και απρόσωπη. Κάποτε όλοι μας γνωριζόμαστε, ήμασταν φίλοι, νοιαζόμασταν ο ένας για τον άλλον. Παλαιότερα, αν μαθευόταν κάτι δυσάρεστο για οποιονδήποτε, στεναχωριόταν όλη η γειτονιά. Σήμερα, μπορεί κάποιος να πεθαίνει, και στον κάτω όροφο να γίνεται πάρτι χωρίς κανείς να ενδιαφερθεί ή να το μάθει».

Το Ντεπώ είναι μια περιοχή που, αν την αγκαλιάσεις, αυτή θα σου το ανταποδώσει, κι αυτό –πέρα απ’ όλα τα άλλα της πλεονεκτήματα– είναι ένα στοιχείο που εξηγεί το πόσο ελκυστική και αναπτυσσόμενη είναι.

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, είμαι αισιόδοξη ότι το αίσθημα της κοινότητας και της γειτονιάς θα παραμείνει ζωντανό. Βέβαια οι γειτονιές χρωματίζονται από τους ανθρώπους που τις κατοικούν. Όσο φροντίζουμε το «σπίτι» μας τόσο θα μας φροντίσει κι εκείνο.

#TAGS

Γειτονιές Θεσσαλονίκη Ντεπώ